QPTĐ-Thị trường thương mại điện tử (TMĐT) Việt Nam đang bước vào giai đoạn tăng trưởng mạnh, với dự báo đạt mức tăng 25,5% trong năm 2025. Sự tăng trưởng bứt phá của thương mại điện tử đã góp phần đưa Việt Nam trở thành một trong những thị trường tiềm năng nhất khu vực ASEAN. Xu hướng mua sắm qua video, sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo (AI) và chiến lược TMĐT xuyên biên giới hướng tới mục tiêu xây dựng hệ sinh thái TMĐT bền vững.
Thương mại điện tử trong kỷ nguyên AI
Các xu hướng TMĐT mới nổi bật bao gồm thương mại di động, thương mại xã hội nhằm mục tiêu cho phép khách hàng trải nghiệm sản phẩm và ngày càng chú trọng đến tiêu dùng xanh và bền vững. Bên cạnh đó, sự phát triển của thanh toán không tiền mặt và cá nhân hóa trải nghiệm mua sắm cũng là những xu hướng quan trọng. Theo đó, thương mại di động là hình thức mua sắm qua điện thoại thông minh và máy tính bảng tiếp tục tăng trưởng, chiếm hơn 60% doanh số thương mại điện tử toàn cầu.
Thương mại xã hội tích hợp mua sắm trực tiếp trên các nền tảng mạng xã hội, sử dụng người ảnh hưởng KOL/KOC để tiếp cận khách hàng. Ứng dụng thực tế tăng cường trong TMĐT cho phép người dùng trải nghiệm sản phẩm một cách trực quan. Tiêu dùng xanh xuất phát từ sự quan tâm ngày càng tăng của người tiêu dùng đến các sản phẩm thân thiện với môi trường và các hoạt động kinh doanh có trách nhiệm.
Theo Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công thương, bức tranh TMĐT toàn cầu tiếp tục ghi nhận nhiều chuyển động đáng chú ý. OpenAI đã chính thức đưa GPTPro bước sang một kỷ nguyên mới với tính năng Buy Direct in Chat, cho phép người dùng mua sắm trực tiếp ngay trong cuộc hội thoại. Đây được xem là bước khởi đầu của “AI Commerce” mà ở đó trí tuệ nhân tạo không chỉ tư vấn mà còn thực hiện giao dịch, cạnh tranh trực tiếp với các nền tảng như TikTok Shop, Amazon và Meta.
Đồng thời, TikTok Shop đang thử nghiệm mô hình kết hợp video ngắn và livestream tại Nhật Bản. Đây là thị trường TMĐT lớn thứ 4 thế giới, với kỳ vọng mở rộng sang các quốc gia phát triển nếu mô hình thành công. Tại Trung Quốc, các công ty lớn như Meituan, Pinduoduo và JD.com đang đẩy mạnh mô hình TMĐT thời gian thực, cam kết giao hàng trong 30 phút cho các mặt hàng thiết yếu. Xu hướng này đã bắt đầu lan sang Đông Nam Á và được dự báo sẽ sớm có mặt tại Việt Nam.
Bức tranh thương mại điện tử Việt Nam
Bộ Công thương đã nâng dự báo tăng trưởng TMĐT năm 2025 lên 25,5%, với tổng giá trị giao dịch ước đạt 26-28 tỷ USD, hướng tới mục tiêu 50 tỷ USD vào năm 2030. Động lực tăng trưởng chủ yếu đến từ các nền tảng như Shopee, TikTok Shop và Lazada, đặc biệt nhờ xu hướng mua sắm qua video, bao gồm livestream và video commerce.
Từ những chuyển động thị trường, nhiều chuyên gia cho rằng TMĐT Việt Nam đang bước vào giai đoạn mới: Không chỉ dựa vào khuyến mại hay giá rẻ, mà dựa vào trải nghiệm nội dung và sự gắn kết xã hội. Trong đó, thương mại xã hội gắn liền với hoạt động giải trí sẽ là xu hướng bùng nổ. Các nền tảng xã hội như Facebook, Instagram, YouTube cũng đang bước vào cuộc đua, cạnh tranh trực tiếp với Shopee, TikTok hay Lazada. Theo đó, sự đặc biệt của xu hướng này được nhìn nhận dựa trên hành vi người tiêu dùng. Nếu như trên sàn TMĐT, khách hàng tìm đến vì đã có sẵn nhu cầu mua hàng, thì với thương mại xã hội họ bị thu hút bởi tính giải trí của nền tảng. Điều này mở ra một tệp khách hàng bị động lớn, có thể lên tới khoảng 70%.
Bên cạnh đó, sự bùng nổ thương mại xã hội kéo theo một “vòng tròn kết nối” mới: Giữa người bán-KOL/KOC-người tiêu dùng. Ranh giới các vai trò dần bị xóa mờ. Một cá nhân có thể vừa là người tiêu dùng, vừa trở thành nhà sáng tạo nội dung để tham gia tiếp thị liên kết, thậm chí bán hàng cho chính thương hiệu mình yêu thích. Chính sự hòa nhập này giúp tăng độ tin cậy và lan tỏa thông điệp thương hiệu nhanh chóng hơn nhiều so với hình thức quảng cáo truyền thống.
Thương mại xã hội không chỉ dừng lại ở việc mở rộng tệp khách hàng mà còn tái định hình cách thức bán hàng. Livestream trước kia từng tạo ra những phiên “megalive” trăm tỷ, nhưng bất cập là chỉ tồn tại trong khoảnh khắc ngắn, khó kiểm soát nội dung và ít để lại dấu ấn dài hạn. Trong khi đó, video ngắn mang lại tính bền vững: Có thể lưu giữ, lan tỏa lâu dài và dễ dàng kiểm soát. So với livestream mang lại doanh thu tức thời, video ngắn có ưu thế về giá trị lâu dài, dễ lưu giữ và lan tỏa.
Xu hướng phát triển TMĐT bền vững
Trước nhu cầu phát triển bền vững trong bối cảnh thị trường TMĐT tăng trưởng mạnh nhưng cũng đối diện nhiều thách thức về chi phí, quản lý và nguồn nhân lực, Trung tâm Phát triển TMĐT và Công nghệ số (eComDX), Cục TMĐT và Kinh tế số đã xây dựng và triển khai bộ giải pháp “4 Go” gồm: GoRight, GoOnline, GoExport và GoAI nhằm hỗ trợ doanh nghiệp và hộ kinh doanh trên toàn quốc chuyển đổi số hiệu quả.
Cụ thể, GoRight tập trung phổ biến hệ thống pháp lý, tiêu chuẩn hóa quy trình, hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ luật TMĐT, từ đó giảm thiểu rủi ro pháp lý. GoOnline giúp doanh nghiệp nâng cao hiện diện số, kỹ năng bán hàng trực tuyến, livestream và tận dụng hiệu quả các công cụ số. GoExport mở ra cánh cửa TMĐT xuyên biên giới, cung cấp kiến thức và công cụ giúp doanh nghiệp tham gia các sàn quốc tế như Amazon, Alibaba, JD.com. GoAI hỗ trợ ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong phân tích dữ liệu, giám sát livestream, tối ưu hóa vận hành và nâng cao trải nghiệm khách hàng thông qua AI Agent, chatbot tự động, trợ lý ảo.
Các chương trình như GoOnline, GoAI, GoExport và GoRight nếu được triển khai đồng bộ sẽ không chỉ giúp doanh nghiệp vượt qua thách thức hiện tại mà còn tạo dựng hệ sinh thái TMĐT bền vững, góp phần khẳng định vai trò của Việt Nam trong dòng chảy kinh tế số toàn cầu.
Có thể nói, khi TMĐT Việt Nam bước vào giai đoạn bùng nổ với các xu hướng mới như AI Commerce, Livestream/Video commerce và TMĐT xuyên biên giới, việc đầu tư bài bản vào nguồn nhân lực, hạ tầng số và triển khai đồng bộ các giải pháp chuyển đổi số là nền tảng then chốt giúp doanh nghiệp, địa phương và cơ quan quản lý phát triển bền vững, đưa thương mại điện tử Việt Nam vươn xa trên bản đồ kinh tế số khu vực và thế giới.
Song Hà
.png "Trải nghiệm quân ngũ-Trưởng thành từ những điều giản dị")
