Bảo tàng chiến thắng B-52: “Địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống cách mạng

Những ngày này, trong niềm vui, phấn khởi hướng tới kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống LLVT Thủ đô Hà Nội, đông đảo cựu chiến binh, học sinh, sinh viên, cán bộ, chiến sĩ LLVT và nhân dân đã đến tham quan Bảo tàng Chiến thắng B.52 (159 phố Đội Cấn, quận Ba Đình) để tìm hiểu và thêm tự hào về truyền thống Anh hùng bất khuất chống ngoại xâm của nhân dân và LLVT Thủ đô Hà Nội.

Trong giờ học ngoại khóa.

Chúng tôi gặp Hoàng Thị Ánh, học sinh lớp 11A5 trường THPT Cao Bá Quát (Quốc Oai, Hà Nội) khi em đang đứng  trước xác máy bay B.52 đã bị quân và dân Thủ đô Hà Nội bắn rơi trong cuộc tập kích đường không chiến lược của đế quốc Mỹ vào miền Bắc Việt Nam tháng 12/1972. Nhìn “đống sắt” khổng lồ lạnh ngắt nằm nơi đây, khuôn mặt em ánh lên niềm tự hào trước chiến công của những con người nhỏ bé đã hạ gục “siêu pháo đài bay” B.52-niềm kiêu hãnh của không lực Hoa Kỳ.

Chia sẻ với chúng tôi, Hoàng Thị Ánh cho biết: “Trước đây, nói đến chiến thắng Điện Biên Phủ trên không, em mới chỉ biết qua sách báo và xem phim tài liệu. Ngày ấy em ao ước một lần được mắt thấy, tay sờ vào xác máy bay B.52 và những vũ khí, khí tài mà bộ đội phòng không-không quân đã dùng để bắn cháy chúng. Và nay, đến thăm Bảo tàng Chiến thắng B.52, em đã thỏa lòng mong đợi. Từ pháo cao xạ 100mm tự vệ khu phố Đống Đa sử dụng tham gia chiến đấu bắn rơi 1 máy bay F8A của Mỹ ngày 11/9/1972; bệ phóng tên lửa Sam 2, Tiểu đoàn 59-Trung đoàn 261 Tên lửa phòng không sử dụng bắn rơi tại chỗ chiếc máy bay B.52 đầu tiên trong cuộc tập kích chiến lược 12 ngày đêm cuối tháng 12/1972; xác máy bay B.52 của Mỹ bị bắn rơi… đến hình ảnh những chiến sĩ cảm tử quân dùng bom ba càng quyết chặn xe tăng địch ở phố Hàng Đậu, cột gỗ, bao tải cát nhân dân Hà Nội dùng làm vật cản chặn địch (12/1946); mái chèo tiểu đội du kích Hồng Hà dùng chở bộ đội vượt sông đêm 17, rạng 18/2/1947, rồi hình ảnh hoạt động của Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội trong suốt 70 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành… chứng kiến tận mắt em có cảm giác như được sống lại những năm tháng hào hùng của một thời máu lửa. Bảo tàng thực sự là “địa chỉ đỏ” để học sinh tham quan, học tập, hiểu thêm về lịch sử dân tộc”.

Bảo tàng Chiến thắng B.52 được thành lập ngày 6 tháng 11 năm 1986, khánh thành ngày 22/12/1997 và tiếp tục được nâng cấp, cải tạo, hoàn thành tháng 12/2012. Bảo tàng được xây dựng theo kiểu kiến trúc hiện đại, mang biểu tượng của đài chiến thắng vinh quang. Trung tá Hoàng Trung Hòa, Phó Giám đốc Bảo tàng Chiến thắng B.52 cho biết: “Nhận thức rõ vai trò quan trọng của Bảo tàng đối với việc giáo dục lịch sử, truyền thống yêu nước và ý thức bảo vệ Tổ quốc cho toàn dân, đặc biệt là cán bộ, chiến sĩ LLVT và thế hệ trẻ, từ khi khánh thành đến nay, Bảo tàng luôn chú trọng đến công tác trưng bày tại chỗ và tổ chức nhiều triển lãm lưu động theo chuyên đề. Đến nay, Bảo tàng đã sưu tầm, bảo quản và trưng bày một khối lượng lớn hiện vật, trong đó có nhiều hiện vật đặc biệt quý hiếm như: Di vật của các chiến sĩ quyết tử trong 60 ngày đêm chiến đấu mở đầu Toàn quốc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược tháng 12/1946; các vũ khí, khí tài lập công của quân dân Thủ đô trong cuộc chiến đấu chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, đặc biệt là trong 12 ngày đêm tháng 12/1972, khi Mỹ mở cuộc tập kích đường không chiến lược bằng máy bay B.52 vào Hà Nội, xác các máy bay B.52 bị bắn rơi tại chỗ và trang bị của giặc lái Mỹ bị tiêu diệt và bắt sống ở Hà Nội-những bằng chứng thất bại thảm hại của đế quốc Mỹ trong bước leo thang tột cùng đánh phá Thủ đô Hà Nội. Đó là nét riêng, chỉ có ở Bảo tàng Chiến thắng B.52. Các hiện vật hiện nay đều được kiểm kê, bảo quản tốt, đúng quy định”.

Chứng kiến một khối lượng hiện vật đồ sộ, được trưng bày khoa học mới thấy hết sự nỗ lực cố gắng, tinh thần khắc phục khó khăn của cán bộ, nhân viên Bảo tàng trong công tác sưu tầm, biên soạn, tập hợp tư liệu, hiện vật theo các chủ đề riêng biệt. Để ngày càng phục vụ tốt hơn nhu cầu tìm hiểu của khách tham quan, những năm qua, Ban Giám đốc Bảo tàng đã tham mưu hoàn thành các dự án đầu tư xây dựng công trình, nghiên cứu xây dựng các giải pháp kiến trúc đổi mới trưng bày, lập hồ sơ các di tích chiến thắng B52 tiêu biểu. Cùng với đó, tham gia thực hiện các tài liệu tuyên truyền, giáo dục truyền thống của LLVT Thủ đô Hà Nội, phối hợp tổ chức nhiều cuộc triển lãm lưu động phục vụ cán bộ, chiến sĩ LLVT và đông đảo nhân dân. Nhờ vậy, mỗi năm Bảo tàng đã đón hàng vạn lượt khách đến tham quan, học tập, sinh hoạt truyền thống. Đơn vị đã tổ chức và phục vụ hàng trăm buổi gặp mặt, giao lưu, sinh hoạt văn hóa của cơ sở Hội Cựu chiến binh,  Đoàn Thanh niên, học sinh các nhà trường, cán bộ, đoàn viên, thanh niên nhiều đơn vị quân đội đóng quân trên địa bàn Thủ đô. Khách đến tham quan Bảo tàng từ nhân dân trong nước, cho đến khách quốc tế, ai nấy đều trân trọng truyền thống yêu nước bất khuất, kiên cường cách mạng của LLVT Thủ đô.

Rời Bảo tàng, chúng tôi gặp Đại tá Nguyễn Minh Tâm, nguyên Giám đốc Bảo tàng Chiến thắng B.52 tại nhà riêng ở phường Tràng Tiền, quận Hoàn Kiếm. Mặc dù nghỉ hưu đã lâu, trở về với cuộc sống đời thường ông vẫn thường xuyên theo dõi sự phát triển của Bảo tàng. Qua những câu chuyện kể, mới thấy tâm huyết về Bảo tàng vẫn vẹn nguyên trong lòng người Cựu chiến binh. Ông bộc bạch: “Các cấp, các ngành cần quan tâm hơn nữa đến Bảo tàng Chiến thắng B52, phải tiếp tục đầu tư xây dựng để Bảo tàng ngày càng hiện đại, đa chức năng, hấp dẫn rộng rãi quần chúng. Ngoài việc quan tâm đến công tác sưu tầm hiện vật, đổi mới hình thức trưng bày, đa dạng hóa các hoạt động, cần kết hợp chặt chẽ giữa trưng bày cố định tại Bảo tàng với không gian di tích hồ Hữu Tiệp (phường Ngọc Hà, Ba Đình), nơi xác máy bay B.52 rơi tại chỗ, tạo ra một vùng văn hóa-lịch sử ở trong lòng Thủ đô. Mong Bảo tàng không ngừng bổ sung, hoàn thiện, xứng đáng là một trung tâm văn hóa, bồi dưỡng lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội cho lớp lớp thanh niên, phát huy chủ nghĩa anh hùng cách mạng, xây dựng và bảo vệ vững chắc Thủ đô Hà Nội văn hiến, anh hùng”.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp từng nói: “Chiến thắng vang dội của quân và dân ta trên bầu trời Hà Nội, chiến thắng được mệnh danh là “Điện Biên Phủ trên không” sẽ mãi mãi sáng ngời trong sử sách, chính là chiến thắng của tinh thần quyết chiến, quyết thắng, không gì quý hơn độc lập và tự do, của tinh thần thông minh và trí tuệ đặc biệt của dân tộc Việt Nam. Đối với khối lượng sắt thép và đô-la khổng lồ của đế quốc Mỹ, con người đã thắng vũ khí; chí nhân đã thắng tàn bạo; chính nghĩa đã thắng phi nghĩa”. Chính vì vậy, nhiệm vụ của Bảo tàng Chiến thắng B.52 rất cao quý và nặng nề, đó là phải làm sao không ngừng đổi mới về mọi mặt để trưng bày một cách sinh động các hiện vật để mọi người khi đến tham quan có thể hiểu và tự hào hơn về chiến thắng lịch sử đó.

Mạnh  Quang